Ortopedi Protez Ortez Terimler Sözlüğü

AFO (Ankle Foot Orthosis)

AFO (Ankle Foot Orthosis); ayak-ayak bileği ortezidir. Kısa yürüme ortezi olarak bilinir.

Amputasyon

Amputasyon; ekstremitenin veya vücut parçasının ya da uç urganın kesilerek çıkartılmasıdır.

Ark desteği

Ayak üzerinde vücut ağırlığının dağılımını ayarlayan, baskıyı azaltan veya deforme ayakların kontrolünü sağlayan ayak ortezidir. 

Bel kemerli uzun yürüme ortezi

Bel kemerli uzun yürüme ortezi; kalçayı, dizi, ayak bileği ve ayağı içine alan ortez (HKAFO) dir.

Boutonniere Splinti

Boutonniere Splinti; düğme iliği deformitesinin tedavisinde kullanılan proksimal interfalangeal parmak ortezidir. Splintin proksimal interfalangeal eklemin fleksiyonunu azaltıcı özelliği vardır.

CTLSO (Carvicothoracolumbosacralorthosis)

CTLSO (Carvicothoracolumbosacralorthosis): servikal, torakal, lumbal ve sakral omurları içine alan servikotorakolumbosakral ortezdir. Sıklıkla skolyoz tedavisinde kullanılır.

CTO (Cervicothoracicorthosis)

CTO (Cervicothoracicorthosis); servikal ve torokal omurları içine alan servikotorakal ortezdir.

Denis Browne splinti

Denis Browne splinti; Londra’ da ortopedist Denis Browne (1967-1982) tarafından planlanmıştır. Bacaklar abduksiyon iç veya dış rotasyonda bota (Oxford tipi ayakkabıya) tutturulur. Clubfoot (talipesekinovarus) tedavisinde kullanılır.

Dezartikülasyon

Dezartikülasyon; eklemden yapılan ampitasyondur.

Dinamik ortez

Dinamik ortez; eklemli ortez olup, genellikle yay veya lastik gibi dinamik parçalarla harekete yardımcı olan ortezdir.

Diz kilidi

Diz kilidi; dizi ekstansiyonda kilitleyen diz eklemidir. Örneğin dizin fleksiyonunu önlemek için geliştirilen gravitenin etkisi ile ekstansiyonda kilitleyen mekanizmadır.

Eksoskeletal protez (klasik protez)

Eksoskeletal protez (klasik protez); soket ve alt bağlantıları sert köpük, tahta ile protez ayak ile birleştirilmiş ve laminasyonla kaplanarak bitiş yapılmış protezdir.

Endoskeletal (modüler) protez

Endoskeletal (modüler) protez; metal tüp üzerine foamun geçirdiği protezdir.

Enerji depolayan ayaklar

Enerji depolayan ayaklar; Seatle, Flex, Carbon Copy, Dinamik, SAFE, STEN, DAS ayak gibi ayaklardır. Hafif ve dayanıklıdır. Bu ayakların üretimleri zordur. Aktivite süresi yüksek kişilerde kolaylık sağlar.

EWHFO (Elbow-Wrist-Hand-Finger)

EWHFO (Elbow-Wrist-Hand-Finger); Dirsek, bilek, el, parmak ortezidir.

EWHO (Elbow-Wrist-Hand)

EWHO (Elbow-Wrist-Hand); Dirsek-bilek-el ortezidir.

FES

FES; fonksiyonel el stimülasyonudur. Ortez içine veya cilt üzerine yerleştirilen elektrotlardan sağlanan stimülasyonla güçlü kas kontraksiyonları gerçekleştirilir. Enerji kaynağı pildir.

FO (Foot orthosis)

FO (Foot orthosis); Ayağın bir bölümünü veya tamamını içine alan, anormal ayak pozisyonunda veya plantar yüzeydeki yükü dağıtmak için kullanılan ayak ortezidir.

Forequarter amputasyonu

Forequarter amputasyonu; Skapulatorasik amputasyondur.

Foam

Foam; Endoskeletal protezlerde tüp üzerine geçirilen köpüktür. Kozmetik kaplama amacı ile kullanılır.

Friksiyonlu diz eklemi

Friksiyonlu diz eklemi; Sallanma fazını kontrol eden diz eklemidir.

Güdük (stump)

Güdük (stump); Amputasyon sonrası geride kalan ekstremite bölümüdür.

Halluks valgus splinti

Halluks valgus splinti; genellikle gece ve istirahatte kullanılan bu splint baş parmağın adduksiyonu için kullanılır.

Harness (Bağ sistemi)

Harness (Bağ sistemi); amputasyon düzeyine göre değişik şekillerde uygulanmakla birlikte genelde sekiz şeklindedir. Halen çok yaygın kullanılan mekanik fonksiyonel protezlerde bu bandla kas aktiviteleri el ve dirseğe aktarılarak hareket sağlanır.

Halluks valgus splinti

Halluks valgus splinti; genellikle gece ve istirahatte kullanılan bu splint baş parmağın adduksiyonu için kullanılır.

Harness (Bağ sistemi)

Harness (Bağ sistemi); amputasyon düzeyine göre değişik şekillerde uygulanmakla birlikte genelde sekiz şeklindedir. Halen çok yaygın kullanılan mekanik fonksiyonel protezlerde bu bandla kas aktiviteleri el ve dirseğe aktarılarak hareket sağlanır.

HO (Hardorthosis)

HO (Hardorthosis); el ortezidir. Bu orteze HO’ da denir. HO aynı zamanda kalça protezleri için de kullanılan bir kısaltmadır.

Hidrolik diz eklemi

Hidrolik diz eklemi; Silindir içindeki silikon yapın pistonla sıkıştırılması ve bu yağın piston içerisinde yukarı-aşağı bölmeler arasında yer değiştirmesi esasına dayanan diz eklemi olup swing ve/veya stance fazını kontrol eder.

Hiperekstansiyon korsesi

Hiperekstansiyon korsesi; üç nokta prensibine göre omurların ekstensiyon pozisyonunda tutulduğu ve bu pozisyonun korunduğu ortezdir. Stabilize kompresyon kırıklarında kullanılır. Jewett hiperekstansiyon ortezi bunlardan biridir.

HKAFO (Hip-Knee-Ankle-Foot Orthosis)

HKAFO (Hip-Knee-Ankle-Foot Orthosis); Kalça diz ve ayak bileği eklemleri olan alt ektremite ortezidir. Bel kemerli uzun yürüme ortezi olarak da bilinir.

HKO (Hip-kneeorthosis)

HKO (Hip-kneeorthosis); kalça ve diz eklemlerini yapısında bulunduran alt ekstremite ortezidir.

İskial seki

İskial seki; uzun yürüme ortezi (KAFO)’nin plastikten, deri ve metalden üretilen proksimal parçası olup uyluğu sarar. Silindirik veya kuadrilateral görünümdedir. Vücud ağırlığını uyluk çevre yumuşak dokularından iskium ve pelvise aktarır.

İsveç diz ortezi

İsveç diz ortezi; üç nokta prensibine uygun üretilmiş, dizin rekurvasyonunu (hiperekstansiyonunu) önlemeye yönelik planlanan lateral barlı diz ortezidir.

İsviçre kilit (Swiss lock)

İsviçre kilit (Swiss lock); Türkiye’ de İsveç kilit olarak bilinir. Uzun yürüme ortezlerinde kullanılan bir kilit sistemidir.

Jevett hiperekstansiyon ortezi

Jevett hiperekstansiyon ortezi; hazır torakolum bosakral ortez (TLSO) olup omurların ekstansiyonunu sürdürür. Üç nokta prensibine göre kuvvetler sternal, suprapubik ve torakolumbal alandan uygulanır. Spinal kompresyon kırığı olan hastaların akut döneminde sık kullanılır.

KAFO (Knee-ankle-foot-orthosis)

KAFO (Knee-ankle-foot-orthosis) ; Diz, ayak bileği ve ayağı içine alan uzun yürüme ortezidir.

Kanada tipi (Canadian) baston

Kanada tipi (Canadian) baston; koltuk değneğine göre daha kısadır. Bu baston tek kolu destekler. Triseps zayıflığında yardımcı olur. Dirsek fleksiyonunu önler. California bastonu da denir.

Kleinert splint

Kleinert splint : fleksör tendor, fleksör tendon onarımı sonrası kullanılmak üzere Kleinert tarafından tarif edildiği gibi kontrollü splint daha yakından parmakların hareket normal aralığı simüle etmek için modifiye edilmiştir.

Opponens Splint

Opponens Splint; baş parmağı oppozisyonda pozisyonda baş parmak, işaret ve orta parmakla üçlü tutuşu sağlayan el-parmak ortezi (HFO) dir. Uzun tipinde bilek de ortez içine alınır. (WHFO)

2